TỰ HÀO VỀ BỐ

Nhìn mặt cái thằng câng câng đó, An muốn táng cho nó một trận hoặc ít nhất cũng nói một câu đay nghiến thật cay độc cho hả hê và cũng vì để sỹ diện của thằng con trai mới lớn có thể xuôi đi cục tức vẫn được nén nơi cổ họng bao lâu nay. Nhưng rồi cậu bỗng dịu lòng lại khi nghĩ đến gương mặt hiền lành của bố đang nhìn mình đầy trìu mến, rồi nhớ đến đôi mắt ầng ậc nước của mẹ ngày bố suýt bị thôi việc bởi một lý do không đâu, An lại thả nhẹ lòng mình, bình tĩnh bỏ đi như một người quân tử.

Nhà An nghèo lắm. Ông bà hai bên đều nghèo. Đằng nội thì đông anh em. Bố là cả nên gánh nặng gia đình luôn đè trĩu trên vai, dưới là sáu người em lít nhít. Mẹ An là út nhưng ông ngoại mất sớm, mẹ vừa lớn dậy đã phải suy nghĩ và tự lo cho bản thân. Sự khắc khổ in dấu trên cả hai khuôn mặt đó để rồi họ hiểu và thông cảm với nhau, đồng lòng về chung sống trước sự chứng kiến của mọi người giữa thời bao cấp còn mang nhiều mặc cảm.

Bố An là bộ đội lái xe, ngày ấy cuộc sống bó hẹp trên chiếc ôtô lưu động để tiếp tế quân lương. Ở đó bố nuôi một đàn gà con, nâng niu từ lúc mới ấp rồi từ những cái lông tơ vàng óng chúng lớn dần lên tỉ lệ thuận với sự chăm nom của bố đến lúc mọc cánh tiên, bố cứ từng ngày hoạt đông theo lệnh của chỉ huy và vui vầy bên đàn gà. Chúng được huấn luyện thành quen cứ mỗi lần hạ trại bố mở cửa xe cả đàn ào xuống nhặt nhạnh những thứ có thể ăn được và chạy nhảy cho bớt cuồng chân, và khi bố di chuyển nổ máy xe để mắt đầu đi là tất cả cái con nhà gà nghễu nghện, lóc cóc nhảy lên thùng xe, bố chỉ việc xuống chốt lại rồi tiếp tục "bon bon trên chặng đường".

Khi vui bố thường hào hứng mường tượng và kể lại những kỉ niệm, ôn về quá khứ hào hùng, oanh liệt ấy. Chỉ huy được cả một đàn gà. Giọng cười sảng khoái của bố An thấy chất chứa niềm hãnh diện, yêu nghề. Ra quân bố vẫn theo đuổi nghiệp lái, xin vào trường đào tạo lái xe của tỉnh, nhờ có kinh nghiệm dày dặn và lý lịch tốt bố được vào lái cho giám đốc một cơ quan nhà nước đang ăn nên làm ra. Bố cười ha hả, thích thú vì công việc khá nhàn, ổn định lại gần nhà. An và mẹ cũng vui lây.

Ông giám đốc đó chính là bố của thằng mặt câng câng. Đô là con út của ông với bà vợ hai. Ông có cháu nội ngoại đã lớn với bà vợ đầu rồi nhưng như người xưa nói "Giàu đổi bạn, sang đổi vợ". Lúc đường công danh của ông thênh thang, sáng lạng nhất cũng là lúc ông cưới vợ mới và có thêm ba người con. Ông nuông chiều và chấp thuận mọi yêu sách của chúng như một sự bù đắp cho "con vợ lẽ". Đô lớn lên trong nhung lụa, tiền bạc như lá rơi, nó chỉ việc nhặt lên điềm nhiên tiêu xài.

Đô học lớp chuyên với An từ tiểu học cho đến tận trung học phổ thông. Từ bé Đô đã tỏ ra hợm hĩnh, kẻ cả. Nó khinh người, khinh An ra mặt bởi bố cậu làm thuê cho bố nó. An nín nhịn tất, kể cả việc năm lớp năm thằng đó cầm thước kẻ vụt An hằn lên như một con lươn béo núc, để vài ngày sau vẫn còn vệt tím in trên cánh tay gầy guộc, chỉ vì An trót báo đáp số cho nó chép hơi chậm. Cô giáo nhìn thấy nhưng lờ đi chỉ ngập ngừng nhắc "Trật tự".

Lần An xin cô giáo chuyển chỗ với lý do mắt kém, cô đang lưỡng lự bảo tuần tới thì cậu quay sang thấy Đô đang vằn đỏ mắt lên thật đáng sợ. Hôm sau thấy bố về vẻ mặt buồn bã nói tự nhiên giám đốc không vui, toàn hạnh hoẹ những việc vặt vãnh. An lờ mờ đoán được chuyện gì đang xảy ra. An thôi không xin chuyển, vẫn gắng chịu đựng.

Bố lương thấp, mẹ là công nhân nên vất vả mà thu nhập chẳng là bao, luôn gắng vun vén điều tốt nhất có thể cho đứa con trai bé bỏng. Lương tháng nào cũng vậy, vừa nhận về chia ra các khoản cố định cũng vừa xoẳn. Mẹ An phải có một cuốn sổ con ghi rõ ràng, chi tiết từng mục một để kiểm soát không để tháng nào "Vung tay quá trán".

Bố rất thích đi công tác, dù thật là mệt nhọc. Hàng ngày công việc chỉ là đưa đón sếp, trong giờ hành chính ai có việc thì chở, nay đi công tác cần phải dậy từ sớm, về muộn. Đi bạc cả mặt về tận Hà Nội hay cảng Hải Phòng mỗi đợt xuất hàng. Có lần còn đưa sếp vào mãi trong miền Trung để du lịch hay hội họp, nom bố phờ phạc, mặt mày hốc hác vì sương gió nhưng bố vẫn vui, cười nói tíu tít khi về đưa quà cho An và dúi vào tay mẹ ít tiền. Chẳng phải là "màu mè" hay bổng lộc gì đâu. Đó chỉ là vài đồng công tác phí ăn trưa trong ngày, bố chịu ăn đói dành ra một ít. Đôi khi phải "trực chiến" qua đêm thì được tiền thuê phòng nhưng bố An không vào khách sạn mà xin ngủ luôn trong xe hòng dôi ra được ít tiền mua quần áo cho con. Bộ An đang mặc cũ quá rồi, dễ đã đến ba bốn năm. An vô tình biết điều này qua giọng điệu bỡn cợt của Đô, nó nói bố An là một người kẹt xỉ, ki bo nhất nó từng gặp. Chính điều này mà An muốn táng thẳng vào mặt câng câng đó. Cơn giận dữ sôi trào trong An tưởng như oà vỡ đến tức ngực nhưng rồi An nghĩ đến bố. Nhờ có Đô mà An biết thêm và vẽ đậm nét, rõ ràng hơn bức tranh đẹp đẽ về bố, những nhọc nhằn mà bố đang trải qua, sự độc địa của miệng người đời tất cả chỉ vì lo cho cuộc sống của cậu thêm đủ đầy. An thấy ấm lòng khi nghĩ đến bố mẹ nên bỏ đi. Sau đó khi đang ngồi lặng lẽ bên góc nhà nhỏ, An khóc ngon lành xoá tan đi mọi ức chế, giọt nước mắt của thằng con trai mới lớn có bao cay đắng, chứa cả sự cảm thông cho những gì bố mẹ mình cũng đang trải qua trong quãng đời làm thuê. Nhờ đó An càng thương bố mẹ hơn, quyết tâm học thật giỏi, trước mắt là để làm vui lòng đấng sinh thành sau đó chứng tỏ cho những kẻ lắm tiền nhiều của biết rằng, dù không có nhiều tiền ta vẫn có thể thành người có ích.

Dần dần cậu được yên thân, Đô mải tụ tập đàn đúm với chúng bạn vả lại chúng đã thành người lớn cả rồi, đã có thể tự chịu trách nhiệm về những việc làm của mình. Đô không cần phải chép bài của An nữa mà cao tay hơn khi đã có ông bố chức cao vọng trọng đi ngoại giao.

Đô vào học trường dân lập. An đỗ đại học Giao Thông Hà Nội với số điểm cao, là gương sáng trong cơ quan bố về con nhà nghèo mà giỏi. Học đến năm thứ ba thì hôm về nhà nghe mẹ kể, bố của Đô đã về hưu cậu ta mất chỗ dựa nhưng vẫn còn tiền nên ăn chơi trác táng không lo học hành, đua đòi, hút chích bị đuổi học và đang trong trại cai nghiện mãi trên Tuyên Quang. Nó nghe kể chuyện đó thấy bình thường tựa như đã tiên đoán từ trước nên không bất ngờ. An cầu thời gian trôi mau mau, ra trường về gần nhà công tác, phụng dưỡng bố mẹ sớm hôm. Họ đã vất vả nhọc nhằn cả một đời. Nghĩ đến ngày mai tươi sáng An lại thở phào, mọi khó khăn sẽ lùi lại đằng sau, chỉ còn con người mạnh mẽ luôn đứng lên sẵn sàng đối đầu với những sóng gió, thật dũng cảm sẽ vượt qua được, cậu đã biết được bài học đó suốt những năm êm đềm sống trong tình thân ái mà cha mẹ dành cho và sẽ không bao giờ dể họ phải thất vọng về mình. Còn Đô, trong An giờ chỉ còn sự thương hại bởi dẫu sao Đô cũng là một cây con do người lớn uốn nắn không khéo, không khoa học để rồi trở nên cứng ngắc, vô ích. Nếu giả như không có sự khích bác, kèn cựa của Đô làm sao An biết biến thù hận thành bàn đạp để nhấn lên phía trước để sống kiên cường hơn. Bỗng nhiên An sà vào lòng mẹ để mẹ khẽ vuốt mãi tóc. Mắt cậu lim dim và tự nhủ thầm. Để làm người tốt An chỉ cần làm ngược lại những gì Đô làm thôi. Tự dưng An muốn cám ơn người này.